Nikel daha çok metal alaşımların içinde bulunan bir elementtir. Temas alerjilerinin (kontakt dermatit) en sık nedeni olarak karşımıza çıkar. Son yıllarda, besinlerin içinde yer alan nikel kaynaklı cilt, sindirim ve nörolojik sistemlerde çeşitli belirtilerin görülmesi sistemik nikel alerjisi sendromunun önemini arttırmıştır.
Nikel duyarlılığının toplumda görülme sıklığının arttığına dair çalışmalar bulunmaktadır. Nikele duyarlı kişilerde, takı (özellikle küpeler) gibi nikel içeren eşyalara maruziyet veya metal temasının sık olduğu mesleklerde çalışanlarda tekrarlanan deri temaslarına bağlı olarak kontakt dermatit görülebilir. Nikele bağlı temas alerjisi deri yama testi veya kan testleri ile teşhis edilebilir. Kişi nikele karşı duyarlı hale geldikten sonra metal ile daha fazla temas ciddi deri reaksiyonlarına neden olabilir. Sistemik nikel alerjisi sendromunda sıklıkla mide ekşimesi, karın ağrısı, bulantı, kusma, kabızlık, ishal, karın şişliği, baş ağrısı, ciltte egzama ve ürtiker, kronik yorgunluk, artralji, fibromiyalji ve ateş gibi belirtiler görülebilir.
Nikel için önerilen günlük alım miktarı yoktur, insanlardaki besinsel önemi veya biyokimyasal işlevi açıkça belirlenememiştir
Eliminasyon diyeti
Yutulan nikelin çoğu sindirim sisteminde emilmez ve dışkı ile atılır. Genellikle gıdalardaki nikelin %10’undan azı emilir. Ancak bu miktar demir eksikliği olan kişilerde ve emziren annelerde artar. Nikel ve demir bağırsak mukozasını geçmek için aynı taşıma sistemini kullanır; yani eğer demir taşınırsa nikel hariç tutulur. Buna göre nikele karşı hassas olan bireyler diyetlerinde demir yönünden zengin besinler tüketmelidir. Neredeyse tüm yiyeceklerde az da olsa belirli miktarda nikel bulunduğu için tamamen nikel içermeyen bir diyet mümkün değildir. Ancak günlük tüketilen besinlerin nikel miktarı en az besinlerden seçilmesi maruziyeti azaltacağından tedavide olumlu etki gösterir. Nikel kısıtlı bir diyetin belirtileri iyileştirip iyileştirmediğini belirlemek için 4 ile 6 hafta boyunca diyet programını uygulamak genellikle yeterlidir.
Gıdalardaki nikel seviyesi, bitki türlerinin çeşitliliğine, bitkinin yetiştirildiği toprağın türüne, yetiştirilen bölgeye ve mevsimlere göre değişiklik gösterir. Bir besinin işlenmesi nikel içeriğini artırabilir. Örneğin; öğütme ununun metal öğütücülerden elde edilmesi o ürünün nikel içeriğini önemli ölçüde artırabilir.
Yemek pişirirken, nikel kaplama kaplar kullanılmamalıdır. Asitli yiyecekler, nikel içeriğini artırabileceğinden paslanmaz çelik kaplarda pişirilmemelidir.
Nikel kaplamalı eski su boruları olan evlerde sabah musluktan ilk akan su içilmemeli ve yemek yapımında da kullanılmamalıdır. Nikel kısıtlamalı diyette konserve yiyecekler ve içecekler ile tüm vitamin takviyelerinden kaçınılmalıdır.
Hayvan dokuları genellikle bitki dokularına kıyasla daha az nikel içerir. Et, tavuk ve yumurtalar düşük nikel diyetine uygundur. Ton balığı, ringa balığı, somon ve uskumru gibi yüksek oranda nikel gösteren balık çeşitleri hariç, diğer balıklar düşük nikel diyetinde kullanılabilir. Kabuklu deniz ürünlerinden kaçınılmalıdır.
Sütün nikel içeriği düşüktür; bu nedenle süt, tereyağı, peynir, lor ve süzme peynir gibi süt ürünleri diyette tüketilebilir. Meyveler arasında muz (ılımlı), elma (haftada 3-4 kez) ve turunçgiller (haftada 3-4 kez) tüketime uygundur.
BESİNLER | SERBEST | YASAK |
Süt ve süt ürünleri | Tüm süt ve süt ürünleri | – |
Et ve et ürünleri | Dana, koyun, keçi, tavuk, hindi, kaz, ördek gibi hayvan etleri | Sakatatlar |
Balık ve deniz ürünleri | Yasaklar dışında kalan diğer küçük balıklar | İstiridye, kabuklu deniz ürünleri, midye, ringa balığı, uskumru, ton balığı |
Yumurta | Nikel içeriği yüksek besinlerin eklenmediği tüm yumurta ürünleri | – |
Sebzeler | Patates, lahana, salatalık | Bezelye, domates, enginar, ıspanak, kuşkonmaz, soya ve ürünleri, soğan |
Meyveler | Muz* , elma**, turunçgiller** | Avokado, kuru meyveler, ahududu, ananas, kayısı, incir, erik |
Ekmek ve tahıllar | Pirinç, mısır, rafine buğday, makarna, mısır gevreği | Tam buğday, karabuğday, yulaf, çavdar, keten tohumu, kuru baklagiller, mercimek |
Çorbalar | Yasaklar dışında kalan çorbalar | Kurubaklagil, mercimek, deniz ürünleri, sakatat, konserve ürün ve domates eklenmiş çorbalar |
İçecekler | Bitki çayları*** | Hazır meyve suları, kırmızı şarap |
Diğer | Kuru yemişler, kabartma tozu, kakao, çikolata, konserve yiyecekler, vitamin takviyeleri |
*Ilımlı (2 günde 1 olabilir), ** haftada 3-4 kez, *** günde 2 bardak tüketim
NİKEL KISITLI ÖRNEK MENÜ
KAHVALTI
- Açık çay
- Beyaz peynir
- Tereyağ
- Haşlanmış yumurta
- Salatalık, maydanoz
- Reçel/marmelat
- Beyaz Ekmek
ARALAR
- Ayran (yoğurt veya kefir de olabilir)
- Meyve
- Galeta
ÖĞLE-AKŞAM
- Çorba
- Et
- Sebze Yemeği
- Pilav veya makarna
- Salata
- Yoğurt veya ayran
- Beyaz Ekmek
Cevapla
Want to join the discussion?Feel free to contribute!