Histamin İntoleransı

Histamin; bazofillerde,  mast hücrelerinde ve ayrıca mide enterokromafin hücrelerinde, lenf düğümlerinde ve timusta yüksek konsantrasyonlarda sentezlenir ve depolanır. Fonksiyonel olarak bu amin, mide asidi salgısı, inflamasyonu, düz kas hücresi kasılmasını, genişlemesini ve sitokin üretimini uyaran çeşitli immün ve fizyolojik mekanizmalarda rol oynar.

İnsanlarda diamin oksidaz (DAO) ve histamin-N-metiltransferaz (HNMT) enzimlerini içeren iki ana histamin metabolik yolu vardır. Memelilerde DAO salgısı belirli dokularla, özellikle ince bağırsakla, çıkan kolon, plasenta ve böbreklerle sınırlıdır. Bağırsakta DAO aktivitesi duodenumdan ileuma doğru artar ve esas olarak bağırsak villusunda bulunur. Bunun tersine, HNMT enzimi çok çeşitli insan dokularında, özellikle böbreklerde ve karaciğerde ve ayrıca dalak, kolon, prostat, yumurtalıklar, omurilik hücreleri , trakea ve solunum yolunda salgılanır.

Gıdalarda Histamin

Histamin, çok değişken konsantrasyonlarda çok çeşitli gıdalarda bulunur. Gıdada histamin oluşumunun ana yolu, bakteri kökenli bir enzim olan L-histidin dekarboksilazın etkisiyle histidinin dekarboksilasyonudur. Gıdalardaki mikrobiyal bozulma veya fermentatif süreçlerden sorumlu olan birkaç Gram-pozitif ve Gram-negatif bakteri histamin üretebilir. Öte yandan peynirlerde, fermente etlerde, sebzelerde ve fermente içeceklerde çeşitli laktik asit bakterileri de histamin üretir.

Histamin İntoleransının En Sık Rastlanan Belirtileri

SOLUNUM SİSTEMİ;

• Burundan beyin-omurilik sıvısı gelmesi,
• Rinit,
• Burun tıkanıklığı,
• Hapşırma,
• Solunum güçlüğü.

SİNDİRİM SİSTEMİ;

• Midede şişkinlik,
• Bağırsaklarda şişkinlik,
• Hazımsızlık,
• İshal,
• Karın ağrısı,
• Kabızlık,
• Mide bulantısı,

SİNİR SİSTEMİ:

• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi.

DOLAŞIM SİSTEMİ;

• Taşikardi,
• Düşük kas tonusu,
• Dolaşım sistemindeki yetersizlik.

DERİ:

• Kızarıklık,
• Kaşıntı,
• Ürtiker,
• Egzama,
• Ödem.

HİSTAMİN İNTOLERANSININ TEŞHİSİ

1.BASAMAK : ANAMNEZ

• İki veya daha fazla belirti var mı ?
• Deri prick testi ve triptaz testleri sonuçları negatif mi?
• Tanı konmuş sindirim sistemi hastalığı var mı?
• DAO enzimi inhibitör ilaçlarından biri kullanılıyor mu ?

2.BASAMAK: DÜŞÜK HİSTAMİNLİ DİYET TAKİBİ

• 4-8 hafta düşük histaminli diyet uygulaması,
• 24 saatlik besin ve belirti günlüğü tutulması,
• Belirtilerdeki değişikliklerin takibi.

3.BASAMAK : UYGULANABİLECEK TESTLER

• Bağırsak biyopsisi veya kan plazmasında DAO enzim aktivitesinin tespiti,
• Histamin yükleme testi,
• Histamin-50 deri testi,
• Genetik polimorfizm (SNPs) teşhisi,
• İdrar veya gaitada histamin metabolitlerinin tespiti.

HİSTAMİN İNTOLERANSININ TEDAVİSİ

Histamin intoleransı belirtilerinden kaçınmanın ana stratejisi, düşük histaminli bir diyet uygulamaktır. Son zamanlarda eksojen DAO ile takviye, bağırsakta bu enzim eksikliği olan bireylerde diyetteki histamin parçalanmasını artırmak için tamamlayıcı bir tedavi olarak kabul edilmiştir. Bununla birlikte, düşük histamin diyetinin standrat bir diyet önerisi yoktur. Besinlerin yetiştiği bölgeye, muhafaza şartlarına göre histamin içerikleri farklılık gösterebilir.

Balık ve et gibi taze gıdalarda, histaminin varlığı tazelik eksikliğinden veya hammadde üretim süreçlerinin yetersiz hijyenik kalitesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle et ve balık, tazeliği sağlandığı sürece düşük histaminli bir diyet çerçevesinde tüketilebilir. Buna karşılık, fermente ürünlerin, histamin içerme olasılığının yüksek olması nedeniyle tüketimi önerilmez. Aynı nedenle ıspanak, patlıcan ve domates gibi sebzelerden de kaçınılmalıdır.

Bazı öneriler;

• Konserve ve hazır yemekleri yemekten kaçının veya azaltın.
• Olgunlaştırılmış ve fermente edilmiş yiyecekleri yemekten kaçının. (eski peynirler, alkollü içecekler, maya içeren ürünler, bayat balık)
• Gıdalardaki histamin seviyeleri, gıdaların ne kadar beklemiş veya hijyenik olduğuna bağlı olarak değişir. Mümkün olduğu kadar sadece taze ürünler tüketin.
• Yiyeceklerin buzdolabı dışında beklemesine izin vermeyin.
• Yiyecek hazırlama alanınızın (mutfak) her zaman temiz tutulduğundan emin olun.

 Düşük histamin seviyelerine sahip olduğu için  güvenle tercih edilebilecek  yiyecekler:

• Elma, şeftali, kayısı, kavun, kiraz, vişne, yaban mersini, üzüm, kestane, kızılcık gibi taze meyveler
• Mısır ve patates nişastası
• Narenciye içermeyen taze meyve suyu
• Sarımsak
• Pirinç, mısır, beyaz ekmek, çavdar ekmeği, yulaf, pirinç krakerleri, darı unu, makarna, irmik, patates gibi ürünler
• Taze balık
• Taze iken hemen dondurulup sonrasında bekletilmeden pişirilen balıklar,
• Taze etler,
• Taze pastörize süt ve süt ürünleri (Taze peynir, Taze Krem peynir, mozzarella peyniri, tereyağı yeni tarihli),
• Taze sebzeler (domates, patlıcan ve ıspanak hariç),
• Taze, fermente edilmemiş zeytin
• Yumurta

 Yüksek histamin seviyelerine sahip olduğu için kaçınılması gereken yiyecekler:

• Patlıcan,
• Salamura veya konserve yiyecekler,
• Turşular,
• Olgunlaştırılmış peynirler,
• Füme et ürünleri (salam, jambon, sosis….),
• Kuru et,
• Kabuklu deniz ürünleri,
• Fasulye, nohut, soya ve diğer bakliyatlar ,
• Sirkeler,
• Hazır yemekler,
• Tuzlu atıştırmalıklar, koruyuculu tatlılar ve yapay renklendiriciler,
• Turunçgiller (limon, misket limonu, portakal …),
• Kakao ve çikolata,
• Ceviz, fıstık ve diğer kuruyemişler,
• Avokado, papaya, ananas, erik, kivi, çilek, ahududu, armut, papaya ve muz,
• Domates, ıspanak, patlıcan,
• Ketçap, domates sosları,
• Buğday,
• Ekşi maya ürünler,
• Katkı maddeleri (benzoat, sülfitler, nitritler, glutamat, gıda boyaları),
• Kurutulmuş meyveler,
• Alkol ve alkollü içecekler,
• Siyah çay,
• Enerji içecekleri,
• Mate çayı
• Konserve ürünler
• Yeniden ısıtılmış besinler
• Önceden paketlenmiş , beklemiş besinler,
• Soya sosu
• Yer fıstığı
• Acı baharatlar