Bir besin alerjisi, kişi belirli bir yiyeceği yedikten hemen sonra ortaya çıkan bir bağışıklık sistemi tepkisidir. Çoğu gıda alerjik reaksiyonu hafiftir, ancak bazıları potansiyel olarak yaşamı tehdit edicidir ve acil tedavi gerektirir. Besin alerjileri dünya genelinde yaygın görülen alerji türlerindendir. Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan besin alerjileri, yetişkinlik döneminde de ortaya çıkabilir.
Besin Alerjisine Ne Sebep Olur?
Gıda alerjisi olan bir kişinin, belirli yiyeceklerde bulunan proteinlere aşırı tepki veren bir bağışıklık sistemi vardır. Bağışıklık sistemi bazı proteinleri tehlikeli bir istilacı olarak tanımlanır ve vücut onunla savaşmak için spesifik bir IgE (İmmünoglobulin E) antikoru oluşturur. Bu durum, cilt, solunum, kalp veya sindirim belirtilerini içerebilen koruyucu bir tepkiyi tetikler.
Yaygın Besin Alerjileri Nelerdir?
Besin alerjisine neden olan çok sayıda besin vardır. Ancak çok 8 besin dünya genelinde alerjilerin çok büyük bir bölümünden sorumludur. Bu besinler şunlardır:
- İnek sütü,
- Yumurta,
- Yer fıstığı,
- Kabuklu ağaç yemişleri,
- Buğday,
- Soya,
- Balık,
- Kabuklu deniz ürünleri.
Susam genellikle 9. besin alerjeni olarak kabul edilir. Orta Doğu, Hint ve Asya mutfaklarında yaygındır ve salata sosu, humus, granola barlar ve hamburger ekmeğinde yaygın olarak kullanılır.
Daha az yaygın olan gıda alerjenleri arasında mısır, sarımsak, jelatin, acı bakla, et, hardal, haşhaş tohumu ve ayçiçeği tohumları bulunur.
Bebeklerde ve çocuklarda en yaygın gıda alerjisi fıstık, süt, kabuklu deniz ürünleri, ağaç yemişleri, yumurta ve balıktır.
Yetişkinlerde en yaygın gıda alerjisi kabuklu deniz ürünleri (karides, kerevit, ıstakoz), inek sütü, yer fıstığı, ağaç yemişleri ve balıktır.
Besin Alerjisi Belirtileri
Besin alerjilerinin semptomları kişiden kişiye ve reaksiyondan reaksiyona değişebilir. Tepkiler, aynı kişi için bile farklı olabilir, belirtiler hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Belirtiler genellikle yemeği yedikten birkaç dakika sonra ortaya çıkar, ancak bazen saatler sonra da ortaya çıkabilir. Semptomların her biri tek başına veya diğer semptomlarla kombinasyon halinde ortaya çıkabilir. Şiddetli bir reaksiyonda, bazen farklı vücut bölgelerinden gelen semptomların bir kombinasyonunu görebilirsiniz.
Hafif bir alerjik reaksiyonun belirtileri şunlardır:
- Kaşıntı veya burun akıntısı, hapşırma,
- Ağızda kaşıntı veya karıncalanma hissi,
- Kurdeşen, ciltte hafif kaşıntı,
- Hafif mide bulantısı veya rahatsızlık.
Anafilaksi olarak da bilinen şiddetli alerjik reaksiyonun belirtileri:
- Nefes darlığı, hırıltılı solunum, tekrarlayan öksürük,
- Soluk, mavi bir cilt, baş dönmesi,
- Boğazda gerginlik, ses kısıklığı, nefes almada veya yutmada güçlük,
- Karın krampları gibi mide rahatsızlığı; ishal veya kusma,
- Dil veya dudakta şişme,
- Vücudun geniş bir bölgesinde kurdeşen,
- Yaklaşan kıyamet hissi.
Besin Alerjisinin Teşhisi
Alerji uzmanları tarafından en sık yapılan gıda alerji testleri şunlardır; deri prick testi, kan testi, oral gıda yüklemesi.
Deri prick testleri
Seyreltilmiş bir yemek özü cildinize yerleştirilir ve ardından deri bir iğne ile çizilir. İğnenin battığı yerde deri reaksiyonu (kabarıklık olarak adlandırılır) geliştirirseniz, bu olası bir alerjiyi gösterir. Reaksiyon yoksa, yiyeceğe alerjiniz olma ihtimali düşüktür.
Kan testleri
IgE antikorlarını arayan kan testleri, gıda alerjilerini tanımlamak için yararlıdır. Alerji geçmişi nedeniyle deri delme testine ciddi tepki verme riski yüksek olan kişiler için özellikle yararlıdır.
Oral gıda yüklemesi
Doktorunuz, bir gıda alerjisini teşhis etmek için ağızdan bir gıda yükleme testi önerebilir. Hastadan, alerjik bir reaksiyon olup olmadığını belirlemek için çok yavaş bir miktar yiyecek, ardından yavaş yavaş daha büyük miktarlarda yemesi istenir. Bir oral gıda tehdidi her zaman risk taşıdığından, testin acil tedavi ekipmanlarının olduğu tıbbi tesiste yapılmalıdır.
